Na to spotkanie czekała większość z nas… takie małe miasto i taka pisarka, laureatka Nagrody Nobla… Cieszyliśmy się, że chętnie przystała na propozycję, by w ramach Usedomer Literaturtage 2020, czyli Uznamskich Dni Literatury, które od 1 do 4 kwietnia miały trwać u naszych niemieckich sąsiadów na wyspie Uznam, odwiedzić Świnoujście. Niestety wydarzenia ostatnich tygodni mocno skomplikowały nam życie. Świat się zatrzymał, a my wraz z nim. Chyba nawet sama Olga Tokarczuk nie przewidziałaby takiego scenariusza… Mamy jednak nadzieję, że jak mówi stare polskie przysłowie „co się odwlecze, to nie uciecze” i po powrocie do normalności dane nam będzie, wcześniej czy później, spotkać się z pisarką.
Póki co, chcemy Wam choć trochę przybliżyć sylwetkę naszej noblistki i pamiętajcie, że w naszej bibliotece znajdziecie kilka jej książek.
Joanna Szafrańska i Edyta Rozenfeld
Olga Tokarczuk urodziła się w Sulechowie, gdzie spędziła wczesne lata dzieciństwa. Później wraz z rodziną przeprowadziła się do Kietrza i tam uczęszczała do LO im. C.K. Norwida. Ukończyła studia psychologiczne na Uniwersytecie Warszawskim.
Podczas studiów Tokarczuk pracowała jako wolontariuszka, opiekując się osobami chorymi psychicznie. Później podjęła pracę w Poradni Zdrowia Psychicznego w Wałbrzychu. Przerwała ją w 1989 roku, poświęcając się pracy twórczej. Wówczas też przeniosła się do Krajanowa niedaleko od Nowej Rudy. Krajobraz Sudetów stał się inspiracją dla niektórych jej powieści („Dom dzienny, dom nocny”).
Autorka „Prawieku i innych czasów” była czterokrotnie nominowana do Nagrody Nike i za każdym razem otrzymywała nagrodę czytelników, a w 2008 za powieść „Bieguni” – także nagrodę jury. W 1997 r. została laureatką Nagrody Fundacji Kościelskich, otrzymała też Paszport „Polityki”. Jest honorowym obywatelem Bardu Śląskiego.
Obecnie Tokarczuk prowadzi warsztaty prozatorskie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim i zajęcia twórczego pisania na Uniwersytecie Opolskim. Współorganizuje Festiwal Opowiadania, jest członkinią Zielonych 2004 i redaktorem „Krytyki Politycznej”.
W twórczości Tokarczuk można odnaleźć fascynacje teoriami Freuda („E.E.”) i Junga („Prawiek...”), a także pisarstwem Marqueza czy Eliadego. Wiele w niej odniesień do mitologii i Biblii. Pisarka ma zdolność tworzenia plastycznych, działających na wyobraźnię opisów. W codziennych zdarzeniach poszukuje sensów metafizycznych, odwiecznych prawd rządzących ludzkim losem.
Obecnie Olga Tokarczuk tworzy głównie krótkie formy prozatorskie, a także powieści. O swojej pracy mówi:
(…) pisanie powieści jest dla mnie przeniesionym w dojrzałość opowiadaniem sobie samemu bajek. Tak jak to robią dzieci, zanim zasną. Posługują się przy tym językiem z pogranicza snu i jawy, opisują i zmyślają (…).
Twórczość
- "Miasta w lustrach", Kłodzko, 1989
- "Podróż ludzi Księgi", Przedświt, Warszawa 1993
- "E.E.", PIW, Warszawa 1995
- "Prawiek i inne czasy", W.A.B., Warszawa 1996
- "Szafa", Wydawnictwo UMCS, Lublin 1997
- "Dom dzienny, dom nocny", Ruta, Wałbrzych 1998
- "Opowieści wigilijne" (razem z Jerzym Pilchem i Andrzejem Stasiukiem), Czarna Ruta, 2000
- "Lalka i perła", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2000
- "Gra na wielu bębenkach", Ruta, Wałbrzych 2001
- "Ostatnie historie", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004
- "Anna In w grobowcach świata", "Znak", Kraków 2006
- "Bieguni", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007
- "Prowadź swój pług przez kości umarłych", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2009
- "Moment niedźwiedzia", Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2012
- "Księgi Jakubowe", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014
- "Zgubiona dusza", Wydawnictwo Format, Wrocław 2017
- "Opowiadania bizarne", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018
Film
- 1996 – "Podróże Olgi T.", film dokumentalny, biograficzny, (reż. Ewa Pytka) – bohaterka
- 2003 – "Żurek", film fabularny, (reż. Ryszard Brylski) – autorka pierwowzoru: opowiadanie "Żurek"
- 2007 – "Aria Diva", film fabularny, średniometrażowy, (reż. Agnieszka Smoczyńska) – autorka pierwowzoru: opowiadanie "Ariadna na Naksos"
- 2011 – "Zniknięcie", film fabularny, (reż. Adam Uryniak) – autorka pierwowzoru: opowiadania "Kunicki Woda", "Kunicki Woda II" i "Kunicki Ziemia" wchodzące w skład powieści "Bieguni"
- 2016 – "Zenon", film fabularny, krótkometrażowy, (reż. Hubert Klimko-Dobrzaniecki) – obsada aktorska
- 2016 – "Glicynia", etiuda szkolna, (reż. Izabela Kiszczak) – autorka pierwowzoru: opowiadanie "Glicynia"
- 2017 – "Pokot", film fabularny, (reż. Agnieszka Holland, Kasia Adamik) – scenariusz (z Agnieszką Holland) według pierwowzoru: powieści "Prowadź swój pług przez kości umarłych"
Teatr TV
- 1998 – "E.E.", (reż. Maria Zmarz-Koczanowicz) – scenariusz (z Marią Zmarz-Koczanowicz) według pierwowzoru: powieści "E.E."
- 1998 – "Prawiek i inne czasy", (reż. Piotr Tomaszuk) – autorka pierwowzoru: powieści "Prawiek i inne czasy"
- 2000 – "Numery", (reż. Agnieszka Lipiec-Wróblewska) – autorka pierwowzoru: opowiadania "Numery"
- 2000 – "Skarb", (reż. Piotr Mularuk) – autorka sztuki, także udział w obsadzie aktorskiej (urzędniczka bankowa)
- 2004 – "Miłości", (reż. Filip Zylber) – autorka pierwowzoru: powieści "Gra na wielu bębenkach"
Teatr
- 1997 – "Prawiek i inne czasy", Towarzystwo Wierszalin Teatr, Supraśl, (reż. Sebastian Majewski) – autorka pierwowzoru, powieści "Prawiek i inne czasy"
- 1999 – "Marek Marek", Towarzystwo Wierszalin Teatr, Supraśl, (reż. Piotr Tomaszuk) – autorka pierwowzoru, opowiadania z tomu "Dom dzienny, dom nocny"
- 2000 – "Kłoska", Teatr Zielony Wiatrak, Sopot, (reż. Marek Brand) – autorka pierwowzoru, powieści "Prawiek i inne czasy"
- 2001 – "Legenda o dziewczynie z brodą, czyli o świętej", Teatr "Łowcy snów", Wrocław, (reż. zespołowa) – autorka pierwowzoru, opowiadania z tomu "Dom dzienny, dom nocny"
- 2002 – "Czemu nie dajesz mi spać", Teatr Ósmego Dnia, Poznań, (reż. Halina Chmielarz) – autorka pierwowzoru, opowiadania z tomu "Dom dzienny, dom nocny"
- 2004 – "Paschalis", Teatr "Arka", Wrocław, (reż. Renata Jasińska) – autorka pierwowzoru, opowiadania z tomu "Dom dzienny, dom nocny"
- 2005 – "Szafa", Tarnowski Teatr im. Ludwika Solskiego, Tarnów, (reż. Wiesław Hejno) – autorka pierwowzoru, opowiadania z tomu "Szafa"
- 2009 – "Olga Tokarczuk z Wałbrzycha", Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego, Wałbrzych, (reż. Bartosz Frąckowiak "Gniew", reż. Łukasz Chotkowski "Prowadź nas przez kości umarłych") – autorka pierwowzoru, powieści: "Prowadź swój pług przez kości umarłych", "Anny In w grobowcach świata", "Biegunów" i "Gry na wielu bębenkach"
- 2010 – "Pomórnik. Kryminał ekologiczny", Teatr Polski, Poznań, (reż. Emilia Sadowska) – autorka pierwowzoru, powieści "Prowadź swój pług przez kości umarłych"
- 2012 – "Prawiek i inne czasy", Towarzystwo im. Edyty Stein, Wrocław, (reż. Elżbieta Bednarska) – autorka pierwowzoru, powieści "Prawiek i inne czasy"
- 2013 – "Kotlina", Wrocławski Teatr Współczesny, Wrocław, (reż. Agnieszka Olsten) – autorka pierwowzoru, powieści "Prowadź swój pług przez kości umarłych"
- 2016 – "Księgi Jakubowe", Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera, Warszawa, (reż. Ewelina Marciniak) – autorka pierwowzoru, powieści "Księgi Jakubowe"
Opracowały na podstawie informacji ze stron internetowych: https://culture.pl, https://www.tokarczuk.wydawnictwoliterackie.pl, http://www.ppibl.ibl.waw.pl
Joanna Szafrańska i Edyta Rozenfeld
Fotografie: Archiwum UW, Łukasz Giza
